SHEİLA JORDAN

[Admin]

Küt Saçlı Panzehir
Her Derde Sheila Jordan
Çok özgün, çok içten, üzerine yazılması farz bir vokalist Sheila Jordan. Cazın Betty Carter periferisinden, ününü de yitirmeden. İnce çocuksu ses perdesini ara sıra aniden yükseltip şaşırtıyor. Hani böyle, bir elma şekeri isterken ana eteği çekiştiren küçük kız. Billie'nin, Ella'nın, Sarah'nın yanına Sheila'yı da koymalı.

18 Kasım 1928 Detroit doğumluymuş. Sheila Jeanette Dawson, Pennsylvania'da fakirlik içinde geçen bir çocukluktan sonra yaşamının anlamını müzikte buldu. Çocukluktan gelen bir profesyonellik seziliyor. Ella gibi, o da boruları taklit ede ede büyüyor. Bu yüzden olsa gerek, "Kendimi hep piyanistlere ve üflemeli çalanlara ait hissettim" diyor. Yüksek dozda bir Charlie Parker saplantısı var. Buna ek olarak, siyahilerle de arası o kadar iyi ki beyazlarca dışlanıyor artık. Bu iki olgu, Sheila'nın Detroit'in politik kirliliğinden kaçmasının ve New York'a taşınmasının da nedenlerini oluşturacak. New York'ta Bird'ün müziğine yakın olurken, Thelonious Monk'u, Bud Powell'ı ve Max Roach'u da tanıma imkanı bulacak.

Scat'i güzel, ağzı laf yapıyor, doğaçlamaları bile kafiyeli. Skeeter, Mitch ve Jean'den kurulu trioda söylüyor. Hem de bebop sololarına sözler koyup.

Asıl çıkışını 60'larda yapacak olan Sheila Jordan, 50'lerde Duke Jordan'la (idolü Parker'ın piyanisti) evleniyor, New York'a yerleşmesini izleyen dönemde. Charles Mingus ve Lennie Tristano ile beraber görüyoruz kendisini. 1962'de iki ayrı kayıt var: biri kendisine ait Portrait Of Sheila (Blue Note'tan çıkmış eli yüzü düzgün ilk vokal kaydı) ki olağanüstü bir çıkış. Her şarkıcıya nasip olmaz öylesi. Bu albümde denilebilir ki, at başı önde gidenler Dat There, Baltimore Oriole, I'm A Fool To Want You ve HumDrum Blues'dur. Albümde en çarpıcı olan Sheila'nın gitarın uyumundaki ön plandalığı.

Diğer kayıt bir eşlik: The Outer View albümünde George Russell'a yapılmış. Burda ise söz dönüp dolaşıp 10 dakikayı aşkın "You Are My Sunshine" yorumuna gelecek elbet. Şimdi, neden "You Are My Sunshine" da "Blue Skies" değil? Öyküsü şirin.

O dönemde Sheila bir büroda çalışmaktan başka "Page Three"de de haftada iki sahneye çıkarmış. Klübün piyanisti George Russell'ın öğrencisiymiş. Russell klübe gelmiş; o yolla tanışmışlar. "Nerdensin" diye sormuş. Pennsylvania yanıtını o kadar ilginç bulmuş ki Sheila'yla beraber kızcağızın büyükannesini ziyarete gitmiş. Büyükannesi bir birahanede rastladıkları maden işçilerine Jordan'I ve Russell'ı müzisyen olarak tanıtınca işçilerden biri hodri meydan gibilerden "Öyleyse bir You Are My Sunshine söyle de görelim" demiş. Russell piyanonun başına geçmiş, başta isteksiz kalan Sheila'ya eşlik etmiş. İşte böyle çıkmış, Sheila mitinin bir köşebaşı kilometretaşı.

Onca caz vokalisti arasında, hem de dönemi göz önüne alındığında Sheila Jordan bu kadar az kayıtla başarısını damla damla sunuyor. Arıtarak. Hele 60'lardan yetmişlere kadar olan dönemde iyice az. 1965'e dek onu çeşitli New York klüplerinde izlemek mümkünken sonraki yıllarca kiliselerde söylüyor. Bu arada belirtmeden geçmek olmaz Duke'ten çoktan ayrıldı.

Caz repertuardan fazla başını çıkarmayan Jordan'ın popülaritesi 70'li yıllarda artıyor. Carla Bley, Roswell Rudd, Steve Kuhn Jordan'ın müziğinde 70'li yıl isimleri. 1980'lerde ise anılacak olanlar Steve Swallow ve düet yaptığı basçı Harvie Swartz(ki onunla olan birlikteliği bugünlere kadar akıyor). Albümlerinin asıl ardı ardına geldiği dönem ise 1990 sonrası daha çok: Lost and Found, Jazz Child, 2000'e yaklaşırken giderek From the Heart, The Very Thought of Two gibi.

Yapıp ettiklerinden memnun muymuş: Memnun olduğunu söylüyor, eleştirmenlerin duymak istediklerine inat. Bırakın dünyayı turlamayı bir gün albüm yapacağını bile beklemiyormuş aslında. Şu ana kadar gördüğü ilgiden anlaşılan o ki fazlasıyla mutlu olmayı bilmiş. Yaşamı konusunda da gayet açık, saydam. Sheila's Blues bunun kanıtı. Sheila ticari de olabilirdi, olmadı; "İnanmadığım hiçbir şeyi söyleyemem ki" diyor. Cazla uyanan, cazla yaşayan, hayallerini cazdan kuran birinden başka türlüsü nasıl beklenebilir ki zaten.

Bir de yıllar yılı eskimeyen sesinden ve stilinden bahsetmeli. Dinler dinlemez, "Memnun oldum ben de Sheila Jordan" dedirten bir söyleyişi var. Kan kaynatıcı. Bunu yakalayabilmek için acaba ne yemiş, ne içmiş, günde kaç saat yoga, kaç saat jimnastik yapmış? "Üç yaşından beri şarkı söylüyorum. Eh, epey zaman geçmiş üzerinden" diyip gülüyor. Ve çok da uzağa gitmeden tahmin edilebileceği gibi stilinin temelinde 13-14 yaşlarındayken müziğiyle tanıştığı Charlie Parker'ın yattığını açığa vuruyor. Tanışma öykülerinden biri de Parker'la o da ki anmadan geçilmez. Kenny Burrell, Tommy Flanagan ve Barry Harris'le aynı liseden yetişen Jordan ilk olarak onlarla gidiyor Bird'ü dinlemeye. Sonra, Billy Mitchell aracılığıyla tanışıyor efsane saksofoncuyla. Parker Sheila'ya gelecek planlarını sorunca Sheila "Senin müziğini çalmak istiyorum" diyor. Parker pek bir gülmüş bunu duyunca.

Evet, toparlamak gerekirse, Sheila'nın sırrı zekice kullandığı vibratolu sesinde. Kucak dolusu oktavı olmayabilir, ama şaşırtıcı buluşları var. Scat'i bir nevi balonlu ciklet gibi çiğner. Serdeki bebop tabii onu asıl çekici kılan, her zaman. Gürlemiyor, çığlıklara karın tok. Herkes kendi metaforunu kullanabilir onun için. Kaynağından taptaze mineral suyu, yıllandıkça parlayan havai fişek, değneğinden bal akan sihirbaz gibi.

Diskografi:

Portrait of Sheila Jordan (1962) BLUE NOTE
The Outer View George Russell Sextet (1962) ORIGINAL JAZZ CLASSICS
Confirmation (1975) EASTWIND
Sheila (1977) STEEPLE CHASE
Old Time Feeling (1982) MUSE
The Crossing (1984) BLACK HAWK
Lost and Found (1989) MUSE
Songs From Within (1989) M-A
One For Junior (1991) MUSE
Heart Strings (1993) MUSE
Jazz Child (1999) HIGHNOTE
From The Heart (2000) 32 JAZZ
I've Grown Accustomed to the Bass(2000) HIGHNOTE

[Admin]

[Admin]

[Admin]