BETTY CARTER-TRİO AMAZON

[Admin]

[Admin]

[Admin]

[Admin]

Şarkı formlarını alt üst eden büyük cambaz. Ses telleri daha fazla işlevsellik kazanabilir mi? Betty Carter olasılıkları azaltıyor. Baştan başa bir caz vokal öğretisi. Merak salanların kulağına küpe olsun.

Risk almaktan korkmuyor. İnadı oyuna dönüştürüyor. Son derece gelişmiş özgüveniyle herkese el etek öptürüyor. Yetiştirdiği genç kuşak cazcılar nereden geleceği belli olmayan 'Bebop Betty' ataklarına her an hazırlıklı olmalı. En ufak bir gevşeklikte kovulabilirler. Carter gençlerle çalışmaktaki ısrarında tamamen haklı. Onun enerjisine yetişmek ancak gençlerin harcı olabilir.

Yaşasaydı da, kendi ifadesiyle 'onu bekleyen' yeni yetenekleri çekip çıkarsaydı. Betty Carter'ın canlısı. Olağanüstü sahne hakimiyeti. O sahneden geçen Jacky Terrason, Cyrus Chesnut, Gregory Hutchinson, Mulgrew Miller, Stephen Scott, Lewis Nash gibi müzisyenler rüştünü çoktan ispat etti. Kendi yollarında yürüyorlar.

Cazın belki de gelmiş geçmiş en özgün vokali, gençlere yönelik gerçekleştirdiği eğitim programlarıyla belleklere yerleşti. Bu 'üstün hizmet'in yanında bir de dinleyeni yorumladığı Noel şarkılarının bile müptelası yapan zeki ve kudretli ses telleri var. Artık, serpilmiş Carter üslubu Lionel Hampton'a ne kadar yorulur bilinmez. Aslına bakılırsa Hampton bu vokalist milletinden az çekmemiş. Dinah Washington gibi Betty Carter da Hampton'u sık sık çileden çıkartırmış. Lionel Hampton'un sorduğu her ' Dizzy'nin orkestrası mı daha iyi, benimki mi?' sorusuna verilecek ' Tabii ki Dizzy'ninki' yanıtının karşılığı Betty Carter için kovulmak anlamına geldiğine göre bu olay en az yedi kez cereyan etmiş olmalı. Gladys Hampton da her defasında arabuluculuktan yorulmuştur herhalde. Fakat Lionel Hampton evresinden gelen güçlü birikimlerin Carter'ın kariyerinde her zaman yol gösterici olduğu kesin. Bunlardan başlıcaları bestecilik ve söz yazarlığı. Bir de yine sevgili orkestra şefinden yadigar 'Bebop Betty' lakabı var. Kendisine takılan bu ada anlaşılan önceleri epey kızarmış Betty.

1930'un 16 Mayıs'ında başlıyor Betty Carter'ın öyküsü. Lillie Mae Jones iken günlerini Detroit'te geçirirmiş. Daha 16 yaşında Charlie Parker ile beraber şarkı söylediğini öğreniyoruz kayıtlardan. Dizzy Gillespie, Max Roach ve Miles Davis'ten sonra Hampton'la çalışmaya başlıyor. 1950'lerin başında R&B'ye eğilim gösteriyor. Muddy Waters ile sahne alıyor. Ray Charles ile Düet albümünü yapıyor. Bu albümde Baby, It's Cold Outside özel bir ilgi görmüş. 1971'de kendi plak şirketi Bet-Car'ı kuruyor. Yine o dönemde orkestradan üçlülere kayıyor. Müzisyen yetiştirme faaliyetlerini sürdürüyor. 80'li yıllarda Verve ile çalışmaya karar veriyor. Cazın 70'lerdeli kötü şartları bir nebze olsun iyileşmiş, büyük şirketler caza yatırım yapmaya yeniden heveslenmiştir artık ne de olsa.

Ritm ve ton geçişlerinin Carter'cası işte böyle bir şey. Şarkıları bu kadar yoğun duymak; daha fazla da kendisi için yazılmış kılamazdı onları. Başka türlü nasıl anlatılır ki? Antik kentin katmanlarına yolculuk: Betty sesini pesleştirerek katılıyor kazılara. O avant-garde'a pek yakın durmuyordu; ama insanın içinden onu en büyük avant-garde vokallerden diye tanımlamak geliyor. Birazdan scat'e başlayıverecek. Kimselere benzemeden. Hani Ella, Sarah ya da McRae ile örneklenebilirdi; hatta doyasıya özgür Nina ile de; ama öylesi kolaya kaçmak olur. En çok denebilir ki, Billie var en çok, Bebop Betty'nin yüreğinden akan.

Nasıl anlatmalı?
...

Seçilmiş Diskografi:

I Can't Help It (1958) GRP
Meet Betty Carter and Ray Bryant (1955) COLUMBIA / LEGAC
Ray Charles & Betty Carter / Dedicated to You (1961) ABC
The Audience with Betty Carter (1980) VERVE
Look What I Got (1988) VERVE
Duets: Live at the Great American Music Hall (1988) VERVE
It's Not About the Melody (1992) VERVE
I'm Yours, You're Mine (1996) VERVE

[Admin]